Na de amputatie is de stomp meestal ingepakt met verband of licht gips. Een drain, een soort slang, voert wondvocht en bloed af. Ook zit er om de wond zogenaamd compressiemateriaal. Dat is een zwachtel of een kous die stevige druk geeft. Daarmee verdwijnt stukje bij beetje de zwelling aan de stomp, die na de amputatie ontstaat. Die zwelling is een normale reactie van het lichaam op de operatie. De zwachtel of kous vermindert bovendien de pijn en helpt de wondgenezing.

Genezingsproces na amputatie

Verpleegkundigen zullen de wond de eerste periode heel regelmatig verzorgen. Zo voorkomen ze infecties aan de wond en blijft het littekenweefsel soepel. Dat is belangrijk voor als je later een prothese gaat dragen. De drain kan uit de wond zodra deze verder geneest. De wond groeit daarna dicht. Meestal is de wond binnen 4 weken na de operatie helemaal gesloten en zie je een litteken. Onder de huid gaat het genezingsproces nog ongeveer een half jaar verder.

Oefeningen bij amputatie

In de tijd na de amputatie helpen de verpleegkundige en de fysiotherapeut je met draaien in bed. Zo voorkom je doorligplekken en andere klachten aan delen van het lichaam waar veel druk op staat. Ook leggen de zorgverleners uit hoe je het beste kunt zitten of liggen in bed, om stijve spieren en gewrichten te voorkomen. Ze zullen oefeningen voorschrijven die helpen bij het herstel na de amputatie. De stomp alle kanten uit leren bewegen, sterkere spieren krijgen en oefenen met een prothese bijvoorbeeld.

Oefenprothese dragen na amputatie

Een oefenprothese kan meestal een dag of 10 na de amputatie worden aangemeten. Je zorgverleners zullen helpen bij het oefenen met de prothese. Het hele lichaam moet wennen aan de nieuwe situatie. De behandelaar zal na de oefenperiode een advies geven over het wel of niet aanschaffen van een echte prothese. Dat is namelijk niet bij alle soorten amputaties een uitkomst. Kan een prothese wel? Dan volgt een periode van revalidatie en oefenen met de nieuwe prothese.

Fantoomgevoel en fantoompijn

Veel mensen hebben de eerste periode na de amputatie nog gevoel in hun verdwenen lichaamsdeel. Dit heet fantoomgevoel. Je kunt bijvoorbeeld het gevoel hebben dat je geamputeerde been of arm kriebelt, of warm is. Het geamputeerde lichaamsdeel kan in de eerste periode zelfs nog pijn doen: dat heet fantoompijn. Ongeveer 80% van de mensen met een geamputeerd lichaamsdeel heeft hier last van. Meestal verdwijnen deze klachten binnen een half jaar. Sommige mensen blijven nog jaren fantoomgevoel of fantoompijn houden.

Emotioneel herstel

Naast het lichamelijke herstel, is het ook belangrijk om aandacht te hebben voor het emotionele herstel. Veel mensen komen in een rouwproces terecht na amputatie van een lichaamsdeel. Verdriet, angst, onzekerheid, boosheid en onmacht komen vaak voor. Je moet namelijk een deel van je vertrouwde lichaam missen, verliest je gezondheid en moet bepaalde dingen opnieuw leren. Artsen adviseren om over je emoties te praten met mensen om je heen. Ook het oppakken van hobby’s, werk en sociale contacten kan helpen bij de verwerking. Ondersteuning van een professional kan ook wenselijk zijn.

Meer informatie over amputatie

• Lees meer over revalidatie bij amputatie.
• Lees meer over de meest voorkomende oorzaken bij amputatie.
• Wil je hulp inschakelen bij revalidatie van amputatie? Deze revalidatie-instellingen kunnen je helpen.
• Of vergelijk revalidatie-instellingen in jouw regio.